Vanaf een mens geboren wordt (en al een paar maanden daarvoor) is daarmee ook het leren begonnen. Eerst draait alles door leren via zintuigen en ervaren van zichzelf en de omgeving. Door interactie met de omgeving en imitatie wordt het leerproces voortgezet. En via taal- en spel groeit de ervaringskennis met grote sprongen. Dat is de prille start van een leven dat nooit meer met leren ophoudt.
Iedere dag geeft nieuwe ervaringen en iedere dag wordt meer geleerd. Vanaf de schooltijd wordt leren ook een expliciet onderdeel van het leven: kennis vergaren van bijvoorbeeld taal, lezen, rekenen, techniek, logica, geschiedenis, geografie, burgerschap zijn bouwstenen voor een completer mens die in zijn doen en handelen niet leunt op instincten alleen.
Een mens besteedt in zijn leven heel veel tijd en energie aan werk. Werk dat inkomen levert en hopelijk ook een activiteit is die voldoening levert. Iedere werksetting doet een appel op je kunnen en kennen. Ontwikkeling van je zelf en je werkplek door permanent leren, gebeurt vrijwel altijd impliciet door het opdoen van nieuwe dagelijkse ervaringen, het contact met collega’s en erover communiceren met relaties, klanten, leveranciers. Maar de wereld om je heen staat ook niet stil en vooruitgang dient zich altijd aan. Gemakkelijk voorbeeld is de enorme versnelling in de technologie en het effect daarvan op ons leven. De mensheid kon tot de jaren 90 van de vorige eeuw niet beschikken over internet, email, whatsapp, netflix, mobiele telefoons. Dus van de 300.000 jaar dat mens bestaat is in de laatste 30 jaar pas een versnelling van kennis en techniek ontstaan in een duizelingwekkende snelheid. Net was er de fax breed in de jaren zeventig geïntroduceerd, en nu zijn er al jongeren die geen idee hebben waar dat over gaat. Nu praten we thuis tegen toestellen die dan vervolgens de lamp aandoet, de TV inschakelt, de koffie laat zetten. En het einde is nog lang niet in zicht.
De communicatie tussen mensen neemt een vlucht in aantal, in intensiteit, in snelheid for better and worse. Maar de impact op ons persoonlijke en werkleven is gigantisch. Sociale media zijn een genot en een gesel. Opinitis beheerst onze wereld met nieuws, ongefundeerd nieuws, fake-nieuws, misleiding en afleiding. Een enkeling sluit zich hiervoor bewust af, maar vrijwel iedereen wordt hiermee geconfronteerd. Leren door perceptie is weliswaar onvermijdelijk, maar niemand heeft nog de sleutel om die perceptie om te zetten in een zinvol leerproces.
De toekomst biedt nog geen oplossing anders dan de toename van kunstmatige intelligentie die vraagstukken voor je gaat oplossen… of niet. Je kunt ook dan het leren niet overslaan of laten afhangen van wat zoekmachines of siri’s/alexa’s van deze wereld nu en straks te vertellen hebben.
